مواد دیسپرس کننده مواد خنثی ای هستند که در رنگرزی پلی استر با رنگ دیسپرس کاربرد دارد که نه بار منفی دارند و نه بار مثبت و در فرآیند رنگرزی الیاف نساجی به کار می روند . عملکرد آنها به این صورت است که در فضای خالی حالال قرار می گیرند اما در آن حل نمی شوند ، در واقع باعث یکنواختی رنگ می گردند و رنگرزی الیاف بهتر صورت می گیرد.
مواد رنگزای آزو بزرگترین گروه از مواد رنگزای دیسپرس مصرفی در نساجی حدود (60%) را تشکیل می دهند . این مواد رنگزا در آب نامحلول هستند و بصورت دیسپرس شده در آب برای رنگرزی الیاف پلی استر به کار می روند . بدلیل عدم انحالل مواد رنگزای دیسپرس در آب ، در انتهای رنگرزی مقداری از ذرات ماده رنگزا بر روی الیاف رسوب می کنند . این رسوب سبب کاهش درخشندگی رنگ و کاهش ثبات شستشویی ، مالشی و تصعیدی می گردد .
عدم انحالل مواد رنگزای دیسپرس در آب سبب شده است تا این رسوبات را نتوان از طریق شستشوی معمولی از بین برد . روش معمول برای از بین بردن رسوبات مواد رنگزای دیسپرس بر روی الیاف پلی استر ، روش شستشوی احیایی می باشد . در طی عملیات شستشوی احیایی ، ترکیبات آزوی موجود در سطح الیاف شکسته شده و به مولکول های کوچکتر تبدیل می شوند .
کاربرد اصلی مواد رنگزای دیسپرس در رنگرزی الیاف دی استات سلولز ، تری استات سلولز و پلی استر است . مواد دیسپرس کننده در نساجی 3 نوع هستند : -1 مایع -2 پودر -3 پرک . این مواد به طور کلی در رنگرزی و چاپ کاربرد دارند