نومکس چیست ؟ کاربردها و خصوصیات الیاف نومکس
نومکس (Nomex ) چیست؟
نومکس اولین پلی آمید تماماً آروماتیک ( معطر ) است که در سال 1961 توسط Du Pont به صورت تجاری کشف و تولید شد. نومکس نام تجاری الیاف متا آرامید است. رزین های آروماتیک پلی آمید که توسط دو پونت تولید شدند دارای پیوند های زیگزاگی از نوع متا هستند که نومکس نامیده می شوند . در الیاف متا آرامید نومکس ، فرسودگی کششی مشابه الیاف نایلون رخ می دهد. الیاف نومکس به شکل فیبر (لیف) و فیبرید (ذرات بسیار کوتاه) ساخته می شوند . نقطه قوت اصلی آن مقاومت در برابر حرارت است و تا زمانی که در دمای 317 درجه سانتیگراد قرار نگیرد، تحلیل نمی‌رود و حتی در آن دما نیز ذوب نمی‌شود. برای افزایش پایداری حرارتی می توان آن را به صورت شیمیایی پردازش کرد . لیف متارامید نومکس از پلی m-phenylene terephthalamide ساخته شده است ، که با استفاده از واکنش زیر تولید می شود :
نومکس همچنین می تواند به عنوان یک ماده بافته شده یا به شکل ساختار لانه زنبوری تولید شود. ساختارهای لانه زنبوری (شش ضلعی) توسط الیافی با فیبریل ها (لیف ریز) مخلوط می شوند تا یک لایه نازک کاغذی ایجاد کنند. لایه های چسب روی کاغذ قرار گرفته و سپس یک ورق کاغذ دیگر روی آن قرار می گیرد. فرآیند در صورت نیاز تکرار می شود. سپس محصول در دمای بالا پخته می شود و قسمت هایی از کاغذ که روی آنها چسب وجود ندارد به شکل شش ضلعی منبسط می شوند. شکل منبسط شده را به طور مکرر در رزین فنلی مایع غوطه ور می کنند و تا زمانی که به چگالی لازم برسد در کوره پخته می شود. سپس ورق های بلوک به شکل های دلخواه بریده می شوند.
تولید تجاری نومکس در سال 1965 آغاز شد . از این الیاف در پوشاک آتش نشانی به دلیل مقاومت در برابر آتش ، دود و حرارت بالا استفاده می شد. این الیاف همچنین برای لباس های محافظ که در کوره های ذوب یا در پالایشگاه های نفت پوشیده می شود مناسب می باشد . پلیمر مقاوم در برابر حرارت دارای ساختار مولکولی است که از نظر حرارتی پایدار است و در دمای بیش از 300 درجه سانتیگراد برای استفاده طولانی مدت مقاومت کند.
خواص الیاف نومکس :
1. مقاومت در برابر حرارت بسیار بالا
2. ماندگاری بالا
3. آنتی استاتیک (ضد الکتریسیته ساکن)
4. مقاوم در برابر جمع شدگی (آب رفتگی)
5. شستشوی آسان
6. بدون نیاز به اتو
7. مقاوم در برابر اکثر روغن های صنعتی، حلال ها و مواد شیمیایی
8. سهولت در جذب و تثبیت رنگ روی پارچه
موارد استفاده الیاف نومکس :
الیاف نومکس شش ضلعی در واحدهای تهویه مطبوع و بالشتک هایی که در هواپیماها لرزش را مهار می کنند استفاده می شود. کاربردهای دیگری مانند استفاده در فضاهای داخلی هواپیما و منسوجات محافظ نیز وجود دارند که در آنها کیفیت پارچه و همچنین مقاومت حرارتی آنها مورد نیاز می باشد .
موارد استفاده الیاف Nomex و Kevlar :
این الیاف برای کاغذ های عایق الکتریکی در ترانسفورماتورها و موتورها استفاده می شوند . نومکس برای تولید لباس محافظ برای آتش نشانان، کارگران صنعتی، هوانوردان نظامی، رانندگان مسابقه، لباس های بیمارستان، کیسه های فیلتر برای کنترل آلودگی، پارچه های اثاثیه یا لوازم داخلی و فرش برای هواپیما و کشتی قابل استفاده می باشد .
انواع لیف نومکس:
این الیاف دارای انواع متعددی هستند و بر اساس روشنایی، رنگ و وزن (دنیر) در دسته های مختلفی قرار می گیرند. برای دسته بندی آنها را با یک شماره پیشوند و e.g نشان می دهند. به عنوان مثال نخ فیلامنت 43 e.g .یا مثلاً نوع 430 یک لیف روشن و سفید رنگ است که دویست دنیره وزن دارد. نخ های تابیده شده دارای پیشوند 45 هستند و مشابه سیستم پنبه ای یا پشمی ریسیده می شوند. آنها از نظر روشنایی، رنگ و وزن مشابه فیلامنت ها هستند.
تست آرامیدها:
آزمایش های دقیقی برای حفظ موارد و الزامات ایمنی انجام می شود. تست سوختگی بروی یک آدمک (Thermo-Man ) برای ارزیابی عملکرد ماده در شرایط آتش‌سوزی تا ده ثانیه انجام می‌شود. در طول چنین آزمایشاتی، دما می تواند تا 1000 درجه سانتیگراد افزایش یابد. 122 حسگر موجود در Thermo-Man دما را روی سطح آدمک ثبت می‌کنند و رایانه‌ها آسیب‌های جسمی را که احتمالاً در چنین شرایطی اتفاق می‌افتد محاسبه می‌کنند و شدت آن را ارزیابی می‌کنند.