پارچه پلی‌استر قبل از شروع رنگرزی نیاز به چه عملیاتی دارد؟
آماده سازی پارچه قبل از ورود به مرحله رنگرزی، از جمله مواردی است که می‌تواند نقش مهمی را در ایجاد یک شید رنگی مطلوب و یکنواخت ایفا نماید.
از جمله عملیاتی که باید در این مرحله صورت گیرد، عاری نمودن پارچه از هرگونه چربی و کثیفی است. به عنوان مثال، پارچه‌های %۱۰۰پلی‌استر با لاکرا، به دلیل راحتی در عملیات بافندگی از روغن‌های استرچ استفاده می‌کنند که معمولاً ترکیباتی از روغن‌های آلی و امولسی فایرها هستند. این روغن‌ها باید پس از شستشوی اولیه به راحتی از پارچه خارج شوند اما متاسفانه به دلیل نامرغوب بودن برخی از این مواد، این امکان فراهم نمی‌شود. جهت زدودن روغن‌های لاکرا که سخت‌تر از روغن‌های استرچ از پارچه خارج می‌شوند، از موادی به نام Oil Remove استفاده می‌گردد که صابون‌های حلال‌داری هستند و قابلیت زدودن هرگونه چربی را دارند. این مواد باید قبل از شروع عملیات رنگرزی و در دمای جوش به مدت ۴۵-۳۰ دقیقه به کار گرفته شود.
صابون حلال داری که می‌تواند در این مرحله بسیار پرکاربرد باشد، ترکیبی از % ۲۵ پرکلرواتیلن و یک صابون نانیونیک مول ۶ به مقدار %۶ همراه با g/L 5/0 یکنواخت کننده مرغوب می‌تواند استفاده گردد. این صابون قادر است به راحتی چربی‌ها و روغن‌های موجود در پارچه را بزداید و به هیچ وجه بر روی لاکرای موجود در پارچه اثر سویی نخواهند داشت.
در حال حاضر، جدیدترین صابون موجود در بازار صابونی است که حین رنگرزی به میزان حدود g/L 5/0 به همراه بقیه مواد استفاده می‌شود، بدون اینکه تغییری در زمان و دمای عملیات رنگرزی رخ دهد؛ در واقع، با استفاده از این صابون مرحله شستشو حذف می‌گردد و به از بین بردن بهتر چربی‌ها و روغن‌ها کمک فراوانی می‌نماید. لازم به ذکر است که صابون موردنظر تا دمای °c130 نیز پایدار است. این نسخه برای شستشوی سخت‌ترین نوع نخ (اسپان،فیلامنت و …) و بالاترین میزان روغن در نخ‌های پلی‌استری لاکرادار ( به عنوان مثال لاکرا %۹ مورد استفاده در پارچه‌های غواصی یا ساپورت) به کار برده می‌شود. نخ لاکرا هنگام ریسیده شدن اضافه می‌شود، به این صورت که یک بوبین نخ و یک بوبین اسپان روی هم تابیده شده و چون ساختار نخ منوفیلامینت است، نخ اسپان به صورت غلاف داخل مونوفیلامنت قرار می‌گیرد و تولید نخ لاکرا می‌کند. اگرچه لاکرا حساس به محیط قلیایی است، اما به دلیل ساختاری غلافی که دارد، در پخت قلیایی آسیب نمی بیند.
نکته ۳۶۵۷ – پارچه های پلی استر هم مانند سایر پارچه ها مقداری ناخالصی و روغن به همراه دارند که باید قبل از رنگرزی و چاپ باید با عملیات شستشو آز آن ها زدوده شود .
نکته ۳۶۵۹ – زمان شستشوی پارچه های پلی استر حدود ۳۰ دقیقه در دمای ۶۰ تا ۶۵ درجه سانتی گراد است .
نکته ۳۶۶۰ – در حمام شستشوی پارچه های پلی استر علاوه بر ماده پاک کننده می توان جهت قلیایی کردن محیط تا ۳ گرم در لیتر سودا به حمام اضافه نمود و بعد از آن پارچه را با آب گرم و سرد آبکشی نمود و قلیا در صورت لزوم با اسید استیک خنثی می گردد .
نکته ۳۶۹۱ – از آنجا که مواد کاتیونی در محیط های اسیدی راحت تر شسته می شوند از اینرو می توان شستشوی پارچه های پلی استر را با انتخاب صحیح مواد پاک کننده در محیط اسیدی ضعیف انجام داد .
نکته ۳۶۹۲ – نسخه ی شستشوی پارچه های پلی استر در محیط اسیدی ضعیف عبارت است از :
دترجنت ( لاونتین ) ۰/۵ تا ۱ گرم در لیتر .
اسید استیک با ۵-۶ = PH
نکته ۳۶۹۳ – مدت زمان لازم برای شستشوی پارچه های پلی استر در محیط اسیدی ضعیف در حرارت ۶۰ درجه سانتی گراد ، ۲۰ تا ۳۰ دقیقه است .
نکته ۳۶۹۴ – در شستشوی پارچه های پلی استر در محیط اسیدی ضعیف ، در صورت وجود ناخالصی هایی مثل آهن و یا اکسید آهن می توان از اسید اگزالیک به جای اسید استیک استفاده کرد .
نکته ۳۶۹۵ – نسخه ی شستشوی پارچه های پلی استر با اسید اگزالیک عبارت است از :
دترجنت ( لاونتین ) ۰/۵تا ۱ گرم در لیتر .
اسید اگزالیک ۱ گرم در لیتر .
نکته ۳۷۲۶ – مدت زمان لازم برای شستشوی پارچه های پلی استر با اسید اگزالیک حدود ۳۰ دقیقه در دمای ۵۰ درجه سانتی گراد است .
نکته ۳۷۲۷ – پلی استر را به کمک حرارت خشک تثبیت می کنند و آن را تثبیت گرمایی می گویند .
نکته ۳۷۲۸ – تثبیت گرمایی می تواند در پارچه های پلی استر خواص ثبات ابعادی ، جهندگی ، انعطاف پذیری و مقاومت در مقابل چروک ایجاد کند .
نکته ۳۷۲۹ – ثبات گرمایی در پارچه های پلی استر در رنگرزی و تکمیل اثرات یکنواخت کنندگی به همراه دارد .
نکته ۳۷۳۰ – تثبیت یکی از اساسی ترین مراحل مقدماتی تکمیل پارچه های تمام پلی استر و یا مخلوط پلی استر با الیاف دیگر است و باعث تغییر در خواص مکانیکی و رنگرزی پلی استر می گردد .
نکته ۳۷۶۱ – در تثبیت گرمایی پارچه های پلی استر ، پارچه تحت کشش قرار گرفته و دمای آن به کم تر از دمای ذوب افزایش می یابد .
نکته ۳۷۶۲ – در تثبیت گرمایی پلی استر ، انرژی گرمایی ، پیوند های بین ماکرومولکول های تحت تنش را شکسته و اجازه می دهد تا این مولکول ها در مواضع جدید که تحت تنش نمی باشند جای گیرند و سپس در سرد نمودن ( گرفتن انرژی از الیاف ) مواضع جدید پیوند ها تثبیت می گردد .
نکته ۳۷۶۳ – پارچه های پلی استر تثبیت نشده ، معمولا در مراحل تکمیلی میل به تشکیل چروک دارند که صاف نمودن آن بسیار مشکل است .
نکته ۳۷۶۴ – زیر دست پارچه های پلی استر تکمیل نشده ، خوب نمی باشد .
نکته ۳۷۶۵ – تثبیت گرمایی پارچه های پلی استر معمولا روی ماشین استنتر و به کمک گرمای خشک انجام می شود .
نکته ۳۷۹۶ – در ماشین استنتر در اثر تثبیت گرمایی عرض پارچه های پلی استر قابل انتخاب است .
نکته ۳۷۹۷ – جهت جبران کاهش ضخامت و استحکام که بر اثر کشش در ضمن تثبیت ایجاد می شود می توان در جهت طول ، تغذیه اضافی داشت .
نکته ۳۷۹۸ – تثبیت گرمایی بدون کنترل عرض را می توان روی ماشین های دیگر مثل خشک کن سیلندری انجام داد .
نکته ۳۷۹۹ – در پارچه های پلی استر ، تثبیت گرمایی با بخار داغ ( Super heat ) بالا هم امکان پذیر است .
نکته ۳۸۰۰ – با افزایش دما و مدت زمان تثبیت ، زیر دست پارچه های پلی استر سخت تر می گردد که معمولا در عملیات تر بعدی ، نرم تر می شود .