نمدی شدن که فقط در الیاف پشم دیده می شود بعلت وجود فلس (Scale) روی سطح خارجی پشم و درهم رفتگی این فلسها بعلت نیروهای مکانیکی اتفاق می افتد .
نمدی شدن یک تکمیل بسیار ثابت و پایدار میباشد که هدف از آن افزایش وزن پارچه در متر مربع ، توپر کردن پارچه ، افزایش خاصیت عایق بودن و افزایش قدرت ایزولاسیون می باشد…..نمدی کردن در ایران بیشتر به شیوه سنتی است ولی میتوان با کمک عملیات شیمیایی این مسیر را آسان نمود….عملیات نمدی کردن شیمیایی پشم میتواند در ۳ محیط متفاوتِ ۱- اسیدی ۲- قلیایی ۳- بافر انجام شود. میزان نمدی شدن پارچه های پشمی به ظرافت پشم ، طول الیاف پشم ،میزان فر یا موج دار بودن پشم و بالاخره میزان فلسی بودن پشم بستگی دارد.
همه اینها روی خوشِ نمدی شدن بود ، اما همین نمدی شدن در موقع رنگرزی کلاف پشم میتواند مشکلات جدی ببار بیاورد بطوریکه باعث چسبندگی شدید نخها به هم شود. اینجاست که عملیات شیمیایی قبل از رنگرزی کلریناسیون (chlorination) به کمک رنگرزها می آید ، کلرینه کردن پشم میتواند فلسها ی روی پشم را از بین برده و از نمدی شدن پشم جلوگیری کند.
یکی از تکمیل هایی که بر روی الیاف پشمی صورت می گیرد نمدی کردن بوده که برای مقابله با جمع شدگی (shrinkage) که ناشی از درهم رفتگی غیر قابل بازگشت الیاف پشمی می باشد صورت می گیرد. بنابراین شناسایی پارامتر هایی که در این تکمیل موثر است مورد اهمیت خواهد بود که به شرح زیر می باشند:
خواص سطحی scaliness
که بستگی به نوع پشم خواهد داشت که هرچه افزایش یابد میزان درگیری بیشتر شده و نمدی شدن بیشتر خواهد شد.
ظرافت finesse
الیاف ظریف قابلیت نمدی بیشتری خواهند داشت بنابراین کاهش ظرافت از میزان نمدی شدن خواهد کاست.
طول length
الیاف هرچه بلندتر باشند با الیاف بیشتری درگیرمی شوند بنابراین افزایش طول باعث افزایش نمدی شدن می شود.
تجعد crimp
تجعد پشم هنگام ریسندگی به دلیل فرآیندهای کشش تا حدودی باز می گردد هنگام تکمیل،تکمیلی چون نمدی که درمحیط مرطوب صورت می گیردباعث گریده که هرچه میزان تجعد بیشتر باشد میزان الیاف بیشتری را بدلیل باز شدن در مراحل ریسندگی بسمت خود کشیده و میزان نمدی شدن بیشتر خواهد شد.
قابلیت انعطاف flexibility
افزایش انعطاف لیف توانایی لیف را برای درگیری با الیاف افزایش داده و میزان نمدی شدن بیشتر خواهد شد.
الاستیسیته elasticity
هرچه میزان الاستیسیته افزایش یابد میزان درگیری الیاف بیشتر شده و نمدی شدن نیز بهبود می یابد.
نکته ۲۲۲۲ – در اصطلاح انگلیسی به نمدی کردن یا والک کردن ٬ میللینگ ( Milling ) می گویند .
نکته ۲۲۲۳ – الیاف پشم به علت فلس دار بودن در سطح خود ٬ نمدی می شوند .
نکته ۲۲۲۴ – در اثر مالش و فشاری که به الیاف پشم وارد می شود باعث فرو رفتن الیاف در هم و حالت فر دار شدن الیاف شده ٬ که این عمل را نمدی کردن یا والک کردن می گویند .
نکته ۲۲۲۵ – انواع روش های نمدی کردن پارچه های پشمی عبارت اند از :
۱- نمدی کردن با خاک رس
۲- نمدی کردن با روغن مایع
۳- نمدی کردن با قلیا
۴- نمدی کردن با اسید
۵- نمدی کردن با صابون
نکته ٢٢۵۶ – مراحل نمدی کردن پارچه های پشمی با خاک رس عبارت اند از ：
١- اضافه کردن خاک رس نرم به آب
٢- همزدن
٣- اضافه کردن مخلوط خاک رس نرم با آب آماده شده به پارچه پشمی
۴- انجام عملیات نمدی کردن پارچه .
نکته ٢٢۵٧ – مراحل نمدی کردن پارچه پشمی با روغن مایع عبارت اند از ：
١- فولارد و پد کردن پارچه پشمی مورد نظربا روغن مایع
٢- عبور دادن پارچه از محلول کربنات سدیم ، که در اثر حرارت و طی زمان مناسب ، روغن و کربنات سدیم به صابون تبدیل می شود.
نکته ٢٢۵٨ – مراحل نمدی کردن پارچه پشمی با قلیا عبارت اند از ：
١- وارد کردن پارچه پشمی خام و خشک به ماشین
٢- اضافه کردن کربنات سدیم به مقدار ٣% نسبت به وزن کالا .با PH ٨-٩ و ۵ /١- ١ = L:R
٣-شستشوی پارچه جهت خارج شدن قلیا از پارچه
۴-اضافه کردن آمونیاک به آب ، جهت سهولت شستشو و خارج شدن بهتر قلیا از پارچه و افزایش جلای پارچه .
۵- اضافه کردن مقداری صابون به قلیا جهت کمک به عمل والک در بعضی موارد .
نکته ٢٢۵٩ – مراحل نمدی کردن پارچه های پشمی با اسید عبارت اند از ：
١- شستشوی کامل پارچه .
٢- آغشته کردن پارچه با اسید در حمام شستشو و یا ماشین والک و انجام عملیات والک .
نکته ٢٢۶٠ – در عملیات نمدی کردن پارچه پشمی از اسید سولفوریک به نسبت ٢% وزن کالا باید در نظر گرفته شود .
نکته ٢٢٩١ – مراحل نمدی کردن پارچه های پشمی با اسید عبارت اند از ：
١- اضافه کردن اسید به پارچه های پشمی شسته شده در ماشین شستشو
٢- قراردادن پارچه در حال گردش در محلول به مدت ١۵ تا ٢٠ دقیقه.
٣- خارج کردن پارچه از داخل ماشین
۴- آبگیری توسط دستگاه سانتریفوژ
۵- وارد کردن پارچه در ماشین والک
نکته ٢٢٩٢ – در عملیات والک کردن پارچه های پشمی با اسید ، در صورت کم بودن محلول باید توسط آبپاش مقداری محلول حاوی اسید با همان غلظت روی پارچه ریخته شود و سپس عمل والک انجام گردد.
نکته ٢٢٩٣ – اگر عملیات والک کردن پارچه های پشمی در ماشین والک انجام می گیرد باید غلظت اسید مصرفی بیش تر باشد .
نکته ٢٢٩۴- در عملیات نمدی کردن پارچه های پشمی با اسید ، باید جنس ماشین شستشو و والک از فولاد ضد زنگ باشد ، چون اسید روی چوب اثر می گذارد .
نکته ٢٢٩۵ – در عملیات نمدی کردن پارچه پشمی با صابون ، باید پارچه را قبلا شستشو داد ولی آبکشی خیلی دقیق و کامل مانند روش نمدی کردن با اسید لازم نیست .
نکته ٢٣٢۶ – مراحل نمدی کردن پارچه های پشمی با صابون عبارت اند از ：
١- شستشوی پارچه
٢- خارج کردن پارچه از داخل ماشین
٣- آبگیری توسط دستگاه سانتریفوژ
۴- وارد کردن پارچه در ماشین والک
۵- ریختن محلول صابون با غلظت حدود ١٠% در حین گردش پارچه در ماشین والک که معمولا پس از آغشته شدن کامل ، غلظت صابون در پارچه حدود ٢% می شود.
۶ – آبکشی کامل پارچه جهت خارج شدن صابون از آن
نکته ٢٣٢٧ – مزایای روش نمدی کردن با قلیایی نسبت به روش های با اسید و صابون عبارت اند از ：
١- ارزان تر بودن
٢-کم تر بودن جمع شدگی نهایی
٣- زبر کردن زیر دست پارچه
۴- والک کردن در زمان کوتاه
۵-عدم نیاز به شستشو قبل از والک کردن .
نکته ٢٣٢٨ – ویژگی های نمدی کردن پارچه های پشمی با اسید نسبت به روش با قلیاییی عبارت اند از ：
١- گرانتر بودن
٢- بیش تر بودن سرعت جمع شدن پارچه
٣- استفاده برای پارچه های سنگین و پوشاک ارتش و پلیس
۴-استفاده برای پارچه های پشمی که از الیاف کوتاه پشم به کار برده شده است .
نکته ٢٣٢٩ – ویژگی های نمدی کردن پارچه های پشمی با صابون ، عبارت اند از ：
١- گرانتر بودن از روش های نمدی کردن با اسید و قلیایی.
٢- نرمتر و توپر بودن زیر دست پارچه
۴- مورد استفاده برای پارچه های فاستونی و پشمی ظریف
نکته ٢٣٣٠ – عمل نمدی کردن پشم با فشردن و یا ضربه زدن و مالش دادن الیاف انجام می شود .
نکته ٢٣۶١ – عمل نمدی کردن پشم را به صورت دستی و ماشینی می توان انجام داد .
نکته ٢٣۶٢ – مراحل نمدی کردن پارچه های پشمی با ماشین عبارت اند از ：
١-آغشته کردن پارچه با مواد کمکی نمدی شدن .
٢- دوختن سر و ته پارچه
٣- با حرکت پارچه دو سر دوخته شده در ماشین که تحت فشار و مالش است عمل نمدی شدن انجام می گیرد .
نکته ٢٣۶٣ – اجزای مهم یک ماشین والک عبارت اند از ：
١- تخته جدا کننده
٢- غلتک های راهنما
٣- غلتک یا میله های عمودی
۴- سیلندرهای اصلی
۵- ناودان عقب ( کانال )
نکته ٢٣۶۴ – وظیفه ی تخته جداکننده ( یا عینکی ) جدا کردن لایه های پارچه از هم می باشد و به اینصورت است که اگر پارچه به هم گره بخورد ، بالا آمده و توسط دستگاه های مکانیکی یا الکتریکی ماشین را متوقف می سازد .
نکته ٢٣۶۵ – وظیفه ی غلتک های راهنما در ماشین های والک ، هدایت پارچه می باشد که یک غلتک در بالا و دیگری در پایین است .
نکته ٢٣٩۶ – وظیفه ی غلتک یا میله های عمودی در ماشین های والک ، کنترل و کم کردن عرض پارچه است .
نکته ٢٣٩٧ – در ماشین های والک ، با نزدیک کردن غلتک های عمودی به یکدیگر ، سرعت کم شدن عرض پارچه بیش تر می شود .
نکته ٢٣٩٨ – در ماشین های والک ، وظیفه ی سیلندرهای اصلی ، حرکت پارچه می باشد .
نکته ٢٣٩٩ – جنس سیلندرهای اصلی ماشین های والک از چوب یا مواد پلاستیکی است که از اینرو ضریب اصطکاک خوبی دارند و پارچه روی آن ها سر نمی خورد .
نکته ٢۴٠٠ – در ماشین های والک ، قسمت عمده ی عمل والک در ناودان عقب ( کانال ) صورت می گیرد .
نکته ٢۴٣١ – در ماشین والک در روی ناودان ( کانال ) عقب ، یک تخته فشار دهنده قرار دارد.
نکته ٢۴٣٢ – در ماشین های والک ، جنس ناودان عقب از چوب یا فولاد ضد زنگ است و لبه ی ناودان و تخته ی فشاردهنده معمولا فلزی است .
نکته ٢۴٣٣ – در ماشین های والک ، لبه های ناودان باید طوری تنظیم شوند که ضمن آن که کم ترین فاصله را نسبت به سیلندرای اصلی دارند با آن ها تماس و ساییدگی نداشته باشند .
نکته ٢۴٣۴ – در ماشین های والک، فاصله ی لبه های ناودان عقب با سیلندر های اصلی در مورد پارچه های سبک در حدود یک میلی متر و در پارچه های سنگین ، قدری بیش تر در نظر گرفته می شوند .
نکته ٢۴٣۵ – در ماشین های والک ، با تغییر فشار تخته ی فشاردهنده روی ناودان ، می توان تغییرات طول را کنترل نمود و با افزایش فشار ، کاهش طول، سریع تر انجام می شود .
نکته ٢۴۶۶ – عوامل مؤثر در نمدی شدن پارچه های پشمی عبارت اند از ：
١- فشار سیلندرهای اصلی ماشین والک
٢- سرعت ماشین والک
٣- پ هاش محیط عمل
۴-مواد تعاونی مورد مصرف
۴- نسبت حجم محلول به وزن کالا
۵- درجه حرارت
نکته ٢۴۶٧ – در ماشین های والک ، فشار سیلندرهای اصلی باید به اندازه ای باشد که از لغزیدن آن روی پارچه جلوگیری به عمل آید.
نکته ٢۴۶٨ – در ماشین های والک ، فشار زیاد سیلندرهای اصلی باعث می شود که خطوطی در پارچه ایجاد شود .
نکته ٢۴۶٩ – در ماشین های والک، سرعت ماشین بستگی به سرعت سیلندرهای اصلی دارد .
نکته ٢۴٧٠ – در ماشین های والک ، سرعت زیاد باعث می شود که سرعت عمل والک زیاد شود ولی در عوض پارچه توخالی می گردد.
نکته ٢۵٠١ – نمدی شدن پارچه های پشمی در ٧ = PH و یا محیط کمی اسیدی ، سرعت کمی دارد .
نکته ٢۵٠٢ – نمدی شدن پارچه های پشمی در ۴/٨- ۴/٩ = PH که نقطه ی ایزوالکتریک پشم می باشد به حداقل ممکن می رسد .
نکته ٢۵٠٣ – پارچه های پشمی را می توان در سه محیط اسیدی ، قلیایی و صابونی نمدی کرد .
نکته ٢۵٠۴ – اسید مورد استفاده در والک کردن پارچه های پشمی ، اسید سولفوریک یا اسید استیک می باشد .
نکته ٢۵٠۵ – قلیایی مورد استفاده در والک کردن پارچه های پشمی، کربنات سدیم یا کربنات پتاسیم می باشد .
نکته ٢۵٣۶ – مقدار مایع لازم برای والککردن پارچه های پشمی باید در حدی باشد که پارچه را کاملا خیس کند ولی مایع از آن چکه نکند.
نکته ٢۵٣٧ – مقدار مایع مصرفی در والک کردن پارچه های پشمی معمولا در حدود ١ – ١/۵ برابر وزن پارچه در نظر گرفته می شود .
نکته ٢۵٣٨ – کم بودن مایع مصرفی در والک کردن پارچه های پشمی باعث سست شدن پارچه می شود.
نکته ٢۵٣٩ – زیاد بودن مایع مصرفی در والک کردن پارچه های پشمی سبب می شود که عمل والک در سطح پارچه انجام گیرد.
نکته ٢۵۴٠ – در عمل والک کردن ، هر چه درجه حرارت بالا رود سرعت عمل بیش تر خواهد شد .
نکته ٢۶٠۶ – عوامل مؤثر بر آبرفتگی پارچه های پشمی در اثر والک کردن عبارت اند از ：
١- نوع الیاف تشکیل دهنده پارچه
٢- ساختمان نخ
٣- تاریخچه قبلی پارچه
۴- شرایط والک
نکته ٢۶٠٧ – در عمل والک کردن، الیاف ظریف تر و با تجعد بیش تر ، بهتر و سریعتر والک می شوند.
نکته ٢۶٠٨ – وقتی که پشم با الیاف دیگر مخلوط می گردد درجه آبرفتگی با کاهش جز پشم در مخلوط کاهش می یابد.
نکته ٢۶٠٩ – پارچه های مخلوط پشم / ویسکوز ، کم تر از پارچه های تمام پشم آب می روند.
نکته ٢۶١٠ – کاهش آبرفتگی در ابعاد پارچه های پشمی، بیش تر از پارچه های فاستونی است .