مواد رنگزای دندانه‌ای، به مواد رنگزایی گفته شده است که همراه با دندانه‌های املاح فلزی روی الیاف به کار می‌روند. از آنجا که مهمترین دندانه به کار برده شده در مواد رنگزای کرومی ترکیبا ت کروم هستند به آ ها مواد رنگزای کرومی نیز می‌گویند. مواد رنگزای کرومی بر روی الیاف پشم بدون املاح معدنی مانند مس، قلع، کروم، آلومینیم دارای ثبات خوبی نبوده، از این رو کالا به غیر از ماده رنگزا با یکی از املاح یاد شده نیز عمل می‌شود تا کالا رنگ با ثباتی داشته باشد. مواد رنگزای دندانه‌ای کلاً ثبات نوری و شستشویی خوبی دارد، اما رنگ‌های کدری بر روی الیاف ایجاد می‌کند.
طریقه رنگرزی: رنگ‌های دندانه‌ای با رنگ‌های طبیعی تفاوت چند‌انی ندارد. آماده‌سازی رنگ در رنگ‌های دندانه‌ای بدین صورت است که این رنگ‌ها را مانند رنگ‌های اسیدی با آب سرد خمیر می‌کنیم و سپس کمی آب گرم به آن اضافه می‌کنیم تا کاملاً حل شوند.
نکته ۱۹۳۱ – مواد رنگزای دندانه ای ٬ مواد رنگزای متا کروم ٬ مواد رنگزای آفتر کروم و رنگ های چاپی کرومی که توسط سازندگان فروخته می شوند همه در طبقه مواد رنگزای کرومی جای دارند .
نکته ۱۹۳۲ – مواد رنگزای بازیکی که بر روی پنبه دندانه داده شده به کار می روند و یا مواد رنگزای متال کمپلکس در طبقه مواد رنگزای کرومی قرار نمی گیرند .
نکته ۱۹۳۳ – مواد رنگزای کرومی بر روی الیاف پشم با یکی از املاح معدنی مانند مس ٬ قلع ٬ کروم و آلومینیم از ثبات شستشویی خوبی برخوردار می شوند .
نکته ۱۹۳۴ – مواد رنگزای کرومی دو دسته هستند ٬ دسته اول شامل مواد رنگزایی هستند که اساسا بدن وجود دندانه جذب الیاف پشم نمی شوند و یا میزان جذب آن ها بسیار ناچیز است .
نکته ۱۹۳۵ – دسته دوم مواد رنگزای کرومی آن هایی هستند که بدون وجود دندانه جذب الیاف می شوند ولی ثبات آن ها بسیار پایین است .
نکته ۱۹۶۶ – عمل آوردن کالای پشمی ( رنگی و یا غیر رنگی ) را با املاح فلزی مانند سولفات آلومینیم ٬ بی کرومات پتاسیم ٬ کلرید آهن و غیره را دندانه دادن می گویند .
نکته ۱۹۶۷ – منظور از دندانه دادن ٬ بالا بردن ثبات رنگ بر روی کالاست
نکته ۱۹۶۸ – ثبات نوری مواد رنگزای کرومی معمولا ۵ – ۷ بر روی کالای پشمی می باشد .
نکته ۱۹۶۹ – ثبات شستشویی مواد رنگزای کرومی معمولا ۴- ۵ بر روی کالای پشمی است .
نکته ۱۹۷۰ – نام تجارتی مواد رنگزای کرومی از شرکت سازنده ی سوئیس ٬ اریو کروم می باشد .
نکته ۲۰۰۱ – نام تجارتی مواد رنگزای کرومی از شرکت سازنده ی آی. سی . آی انگلیس ٬ سولو کروم می باشد .
نکته ۲۰۰۲ – نام تجارتی مواد رنگزای کرومی از شرکت سازنده ی ساندوز سوئیس ٬ امگا کروم می باشد .
نکته ۲۰۰۳ – نام تجارتی مواد رنگزای کرومی از شرکت سازنده ی سومی تومو ژاپن ٬ سان کرومین می باشد .
نکته ۲۰۰۴ – نام تجارتی مواد رنگزای کرومی از شرکت سازنده ی بایر آلمان ٬ دیاموند کروم می باشد
نکته ۲۰۰۵ – نام تجارتی مواد رنگزای کرومی از شرکت سازنده ی هوخست آلمان ٬ سالیسین کروم می باشد .
نکته ۲۰۳۶ – طریقه ی حل کردن مواد رنگزای کرومی در آب مانند مواد رنگزای اسیدی است .
نکته ۲۰۳۷ – مراحل حل کردن مواد رنگزای کرومی عبارت اند از :
۱- خمیر کردن پودر ماده رنگزا با آب سرد
۲- اضافه کردن مقدار لازم آب گرم به خمیر
۳- جوشاندن تا حل شدن کامل
نکته ۲۰۳۸ – رنگرزی کالای پشمی به سه طریق زیر انجام می گیرد که عبارت اند از:
۱- ابتدا دندانه و بعد رنگرزی
۲- دندانه و رنگرزی توام
۳- ابتدا رنگرزی و بعد دندانه
نکته ۲۰۳۹ – مراحل رنگرزی کالای پشمی با مواد رنگزای کرومی به روش ابتدا دندانه و بعد رنگرزی عبارت اند از :
۱- دندانه دادن کالای پشمی با املاح فلزی در حمام اول
۲- رنگرزی در حمام دوم
نکته ۲۰۴۰ – در رنگرزی کالای پشمی با مواد رنگزای کرومی٬ اگر رمق کشی در حمام دندانه دادن به طور کامل انجام شود ٬ می توان رنگرزی و دندانه دادن را در یک حمام انجام داد .
نکته ۲۰۷۱ – در روش دوم دندانه دادن و رنگرزی به طور همزمان روی کالای پشمی با مواد رنگزای کرومی ٬ در یک حمام انجام می شود .
نکته ۲۰۷۲ – مزایای رنگرزی کالای پشمی با مواد رنگزای کرومی به روش دندانه دادن و رنگرزی همزمان در یک حمام نسبت به سایر روش ها عبارت اند از :
۱- به دست آمدن یکنواختی کامل
۲- صرفه جویی در میزان مواد مصرفی مانند آب ٬ مواد کمکی و زمان به خاطر یک حمامه بودن .
نکته ۲۰۷۳ – در روش سوم رنگرزی کالای پشمی با مواد رنگرزی کرومی٬ ابتدا کالا مانند مواد رنگزای اسیدی رنگرزی شده و سپس عمل دندانه دادن انجام می شود .
نکته ۲۰۷۴ – مراحل رنگرزی کالای پشمی با مواد رنگزای کرومی به روش ابتدا رنگرزی و بعد دندانه دادن عبارت اند از :
۱- تهیه کردن حمامی حاوی ماده رنگزا ٬ اسید استیک به مقدار ۲تا ۵٪ نسبت به وزن کالا و سولفات سدیم به مقدار ۱۰٪ روی وزن کالا .
۲- وارد کردن کالا در دمای ۶۰ درجه سانتی گراد .
۳- افزایش دما به طور تدریجی به طوری که در مدت ۴۵ دقیقه به دمای جوش برسد .
۳- ادامه ی رنگرزی به مدت ۳۰ دقیقه در دمای جوش.
۴- قطع کردن حرارت
۵-افزودن مقدار ۱٪ اسید استیک به حمام.
۶- رساندن دوباره ی دما به جوش
۷- ادامه ی رنگرزی به مدت ۱۵ دقیقه در دمای جوش
۸- در صورت عدم رمق کشی ٬ افزودن ۱٪ اسید فرمیک یا اسید سولفوریک به حمام .
۹- ادامه رنگرزی در دمای جوش تا رمق کشی کامل .
نکته ۲۰۷۵ – در رنگرزی کالای پشمی با مواد رنگزای کرومی٬ به روش ٬ اول رنگرزی و بعد دندانه دادن اگر رمق کشی به خوبی انجام شود ٬ رنگرزی و دندانه دادن در یک حمام انجام می شود و در غیر اینصورت در دو حمام مجزا از هم انجام می گیرد .