فرایند پرزسوزی در نساجی چیست؟

چرا پرزسوزی انجام می‌شود؟

پرز حذف میشود تا پارچه زیباتر رنگ شفاف تر  شود ، اینکار را به دو صورت میتوان انجام دارد، 1. با شعله 2. با آنزیم.
این دو مورد مزایا و معایب خود را دارد، در پرزگیری با آنزیم، پرز از همه جای پارچه برداشته میشود و استحکام پارچه بطور محسوسی کاهش می یابد و زیردست سختی می‌‌دهد. مزیت آن این است که پارچه بسیار زیبا میشود. در روش پرزگیری با شعله، پرزها فقط از روی پارچه برداشته میشود و کاهش استحکام نداریم اما مشکل آن این است که پارچه را مانند آنزیم زیبا نمیکند. وجود پرز بر روی پارچه احتمال پیلینگ را بشدت افزایش می‌دهد.

پرز سوزی چیست؟
وقتی نخ از الیاف کوتاه ریسیده می‌شود، ممکن است که انتهای الیاف به خارج از بدنه نخ بیرون زده شود. در یک نخ چند رشته ای ممکن است نخ های تار آن شکسته یا بریده شوند که می توانند بیرون زده شوند، حتی اگر تعداد آن بسیار کم باشد. همچنین پس از عملیات بافندگی، نخ های تار می توانند روی سطح پارچه ظاهر شوند که ظاهر خوبی به پارچه یا نخ نمی دهند . در مورد پارچه برس خورده یا خار زده ممکن است مشکلی نباشد ؛ ولی در پارچه های معمولی انعکاس سایه را از بین میبرد و بر روشنایی پارچه تأثیر می گذارد. از این رو حذف این الیاف ضروری است که با پرز سوزی رفع می شود.
پرزسوزی بخشی از فرآیندهای مقدمات پارچه است که در کارخانه جات نساجی انجام می گیرد و معمولاً اولین مرحله پس از بافندگی است. این فرآیند با عبور دادن پارچه ی عرض باز از روی شعله گاز یا صفحه داغ با فاصله و سرعتی که فقط الیاف بیرون زده را می سوزاند انجام می شود ، ضمن اینکه به پارچه اصلی آسیب نمی رساند. هدف اصلی فرآیند پرز سوزی ، ایجاد سطحی تمیز و کاهش تمایل پارچه به پرز دهی با حذف الیاف بیرون زده از سطح پارچه است. در فرآیند پرز سوزی سطح نخ یا پارچه به منظور بهبود درخشندگی و صافی عمل آوری می شود. «پرز» به‌عنوان الیاف برآمده، تمایل دارد نور انعکاسی را روی نخ یا سطح پارچه پخش کند و به پارچه ظاهری مات می دهد . حذف “پرز” منجر به یک سطح صاف تر و یکنواخت تر می شود که نور بیشتری را منعکس می کند و بنابراین ظاهر روشن تری می دهد.

نکته: هدف از پرزسوزی پارچه (singeing) از بین بردن پرزها و الیاف آزاد در سطح پارچه به منظور افزایش شفافیت می باشد.

نکته: برای انجام عمل پرزسوزی سه نوع ماشین وجود دارد که عبارت اند از : ماشین پرزسوزی صفحه ای ٬ غلتکی و گازی .

نکته: ماشین پرزسوزی صفحه ای از دو صفحه ی مسی منحنی شکل تشکیل شده که می تواند حرارت را بخوبی منتقل کند .

نکته: در ماشین پرزسوزی صفحه ای ٬ صفحات مسی از زیر داغ می شوند تا کاملا قرمز گردد تا با عبور پارچه با سرعت ۱۰۰ تا ۲۵۰ متر در دقیقه از روی صفحات ٬ پرزهای سطح پارچه سوخته و از بین بروند .

نکته: از عیوب ماشین های پرزسوزی صفحه ای ٬ متغیر بودن حرارت صفحات مسی در طول عملیات می باشد .

نکته: نایکنواخت سوزاندن پرزهای پارچه از دلایلی است که امروزه از ماشین های پرزسوزی صفحه ای استفاده نمی شود و از ماشین های پرزسوزی غلتکی و گازی استفاده می گردد .

نکته: ماشین پرز سوزی غلتکی از یک غلتک مسی یا چدنی تشکیل شده که با کمک یک المنت برقی یا مشعل گازی یا نفتی از داخل گرم می شود .

نکته: عمل پرزسوزی غلتکی به این صورت است که پارچه در اثر تماس سطحی با غلتک داغ که به طور اهسته می چرخد انجام می گیرد .

نکته: در ماشین پرز سوزی غلتکی ٬ حرکت چرخش غلتک داغ مخالف مسیر حرکت پارچه می باشد تا پرزها از سطح پارچه بهتر بلند شود و عمل سوزاندن یکنواخت تر انجام گیرد .

نکته: عمل سوزاندن پرزها در ماشین پرزسوزی غلتکی بهتر از ماشین پرزسوزی صفحه ای است .

نکته:در ماشین پرزسوزی غلتکی ٬ به علت نایکنواخت بودن گرما در حین کار ٬ ممکن است عمل سوزاندن پرزها یکنواخت انجام نگیرد ٬ از اینرو ماشین پرزسوزی گازی بهتر از ماشین پرزسوزی غلتکی است .

نکته: در ماشین پرزسوزی گازی پارچه با شعله خارج شده از چراغ گازی تماس مستقیم دارد .

نکته: در ماشین پرزسوزی گازی ٬ شعله اتش از چراغ گازی که دارای یک شکاف باریک بوده و مقدار ان قابل تنظیم است خارج می شود .

نکته: در ماشین پرزسوزی گازی از دو شعله ی گاز ٬ برای سوزاندن دو طرف پشت و روی پارچه استفاده می شود .

نکته‌: در ماشین پرزسوزی گازی در اثر برخورد شعله به سطح پارچه عبوری با سرعت زیاد ٬ پرزها و الیاف اضافی ان سوزانده می شوند .

نکته: در ماشین پرزسوزی گازی ٬ عمل سرد کردن پارچه پس از عبور از روی شعله توسط وارد شدن پارچه به یک ظرف اب سرد و یا توسط پاشیدن اب با اب فشان بر روی پارچه انجام می گیرد .

نکته: در ماشین پرز سوزی گازی ٬ پرزهای سوخته شده و گازهای تولید شده از طریق کانال ها و توسط هواکش های قوی به خارج هدایت می شوند .

نکته: در ماشین های پرز سوزی گازی امکان تنظیم مقدار شعله و همچنین سرعت پارچه عبوری وجود دارد .

مزایا و معایب پرزسوزی
مزایا :
1.یکنواختی در رنگرزی نخ و پارچه.
2.افزایش راندمان بافندگی .
3.کاهش اصطکاک سطحی .
4.تاثیر مثبت روی ازدیاد طول نخ.
5.افزایش سرعت تولید بافندگی و افزایش کیفیت پارچه .
6.افزایش استحکام نخ.
7.کاهش ایجاد پرزدانه در پارچه.
8.کاهش ضریب اصطکاک نخ و پارچه تولیدی.
9….
معایب:
1.زیر دست پارچه را از حالت نرمی خارج میکند.
2.وزن نخ و پارچه کمتر میشود.
3.تغییر در ظاهر پارچه .
4.کاهش پوشش پارچه .
5.کاهش خاصیت عایق بودن پارچه .
6. …

اهداف فرآیند پرزسوزی عبارتند از :
1- سوزاندن الیاف بیرون زده از سطح نخ/پارچه.
2- سطح پارچه / نخ صاف، یکدست و تمیز می شود.
3- برای ایجاد حداکثر درخشندگی در پارچه.
4- به ایجاد طرح های هوشمند در چاپ کمک می کند.
5- از رنگرزی و چاپ غیریکنواخت جلوگیری می کند.
6- پارچه را برای فرآیند بعدی آماده می کند.

نمودار جریان فرآیند پرزسوزی:

بچینگ
↓
پیش برس زدن
↓
جی اسکری(تا کردن)
↓
گاز سوزی
↓
پس از برس زدن
↓
پد کردن
↓
فشار دادن
↓
بجینگ

روش های مختلف پرزسوزی:
پارچه های طبیعی معمولاً به صورت خاکستر پرزسوزی می شوند زیرا ممکن است خاکستر سوخته و نوعی زردی روی پارچه وجود داشته باشد که در فرآیندهای بعدی پاک می شود. از سوی دیگر، الیاف مصنوعی و ترکیبات آنها باید پس از رنگرزی، پرزسوزی شوند، در غیر این صورت ذرات آمورف مذاب رنگ بیشتری می گیرند و لکه های تیره ایجاد می کنند ؛ الیاف پلی استر در دمای بالا ذوب می شود و به شعله قوی تری نیاز دارد.

روش های مختلف پرزسوزی به شرح زیر می باشد :
1. پرزسوزی با صفحه داغ
2. پرزسوزی با سیلندر چرخشی یا غلتک داغ
3. پرزسوزی با شعله گاز
موقعیت های مختلف پرزسوزی برای پارچه های مختلف به منظور دستیابی به شدت های مختلف پرز انجام می شود.موقعیت های اصلی پرزسوزی عبارتند از: پرزسوزی بر روی غلتک های هدایت شونده آزاد، پرزسوزی بر روی غلتک های خنک شده با آب و پرزسوزی مماس. پارامترهای اصلی شعله گاز شامل: شدت شعله ، سرعت پارچه روی شعله، موقعیت پرزها (یا زاویه بین پارچه و شعله)، فاصله بین پارچه و شعله و عرض شعله می باشند .روش‌های متداول مورد استفاده برای ارزیابی راندمان
شامل مشاهده سطح پارچه با ذره‌بین یا میکروسکوپ استریو و تست پرزدهی پارچه است. احساس زبری نیز ممکن است نشان از پرزسوزی بیش از حد باشد. معمولاً مشکلاتی که در این عملیات با آن مواجه می‌شوند عبارتند از پرزسوزی ناقص، پرزسوزی ناهموار در طول پارچه، پرزسوزی ناهموار در امتداد عرض پارچه، نوارهای پرز افقی یا عرضی ، نوارهای پرز عمودی یا طولی، اصطکاک بیش از حد یا آسیب حرارتی به پارچه، و تشکیل ذرات الیاف مذاب در پارچه های مصنوعی یا مخلوط.

انواع مختلف دستگاه پرزسوزی:
سه نوع مختلف دستگاه پرزسوزی وجود دارد:
1. دستگاه پرزسوزی صفحه داغ:
مزایا:
این دستگاه برای فرآیند تکمیل مواد پرکننده (دو پودی) پارچه مناسب است زیرا الیاف تار در منفذ ها جدا نمی‌شود.
در این دستگاه پرزسوزی نایکنواخت به میزان کمتری صورت می گیرد.
معایب:
الیاف تار در منافذ تار و پود پرزسوزی نمی شود.
به دلیل تماس اصطکاکی با صفحه داغ، درخشندگی نامطلوبی ایجاد می کند.
به دلیل عدم حفظ دمای یکنواخت در صفحه باعث پرزسوزی ناهموار می شود.
پرزسوزی با گاز
مزایا:
1. هر دو طرف پارچه به طور همزمان پرزسوزی می شود.
2. دستیابی به پرزهای یکنواخت
3. سطح براق در این دستگاه ایجاد نمی شود زیرا مانند سایر دستگاه ها ( دستگاه غلتکی و صفحه داغ ) هیچ تماسی با سطح فلزی وجود ندارد.
4. الیاف در فواصل بین تار و نخ پود نیز به طور موثر می سوزند. این در مورد سایر دستگاه ها امکان پذیر نیست.
5. انواع مختلف پارچه را می توان پرزسوزی کرد.
معایب:
بدیهی است که عیب اصلی گاز سوزی این است که در صورت عدم مراقبت مناسب، خطر آتش سوزی بسیار زیاد است. با این حال، اگر شعله در اندازه مطلوب تنظیم شده باشد، می توان از هرگونه خطر آتش سوزی به طور کامل جلوگیری کرد .نظارت دقیق بر روند پرزسوزی باید انجام شود.تجهیزات لازم برای اطفای حریق باید در دسترس باشد.اپراتورهای دستگاه باید به درستی برای راه اندازی دستگاه و استفاده از تجهیزات آتش نشانی در مواقع اضطراری آموزش دیده باشند.

پارامتر استاندارد دستگاه :

دستگاه مورد استفاده: OSTHOFF SINGEING (42327 Wuppertal Germany)
گاز مصرفی: “گاز LPG اکسیژن” به نسبت (1:4)
دمای پارچه در محفظه: 80-90 درجه سانتیگراد
طول نخ پارچه: 54 متر

روش:
1- پارچه از دسته خارج می شود و از طریق غلتک های راهنما به غلتک پیش برس منتقل می شود.
سپس از میان راهنماها به جی اسکری (تاکردن) می رسد.
2- پس از آن پارچه با کمک راهنماها و غلتک ها به دستگاه پرزسوزی منتقل می شود.
3- سپس غلتک‌های راهنما پارچه را به غلتک پس از برس زدن می‌برند و از آنجا به واحد پدینگ برده می‌شود.
4- در انتها پارچه با کمک غلتک های کلندر یا اتو از طریق فشار دهنده به واحد بوبین پیچی منتقل می شود.

سرویس و نگهداری دستگاه پرزسوزی :
1. از خشک بودن پارچه قبل از برس زدن(براشینگ) همیشه اطمینان حاصل کنید.
2. برای حفظ راندمان برس زدن، مجاری SS قبل از برس را هر روز تمیز کنید.
3. گرد و غبار سیکلون را ، به وسیله کیسه جمع کننده پلاستیکی تا زمانی که 80 درصد از ظرفیت آن پر شود، تعویض کنید.
4. روزنه مشعل را هر روز به وسیله گیج تمیز کننده قبل از شروع فرآیند پرزسوزی تمیز کنید.
5. اطمینان حاصل کنید که بدنه های شیب دار نصب شده روی مشعل باید به درستی (مستقیم) تراز شوند. نباید هیچ شکافی بین دو بدنه شیبدار مجاور وجود داشته باشد.
6. هنگام تراز کردن بدنه های شیب دار، اطمینان حاصل کنید که لبه ها باید به درستی مطابقت داشته باشند.
7. هنگامی که دستگاه در حالت تمیز کردن است، مطمئن شوید که فشار هوا 20 میلی‌بار باشد.
8. بدنه های شیب دار را با هوای فشرده تمیز نکنید.
9. برای عملکرد صحیح سیستم پنوماتیک مشعل، همیشه هوای فشرده خشک را به دستگاه بدهید.
10. فشار آب خنک کننده را حفظ کنید
11. فشار گاز را روی 1 بار نگه دارید (قبل از اینکه رگلاتور شیر را خاموش کنید).
12. همیشه از گاز LPG یا CNG خشک استفاده کنید تا از نوسانات جلوگیری شود.
13. همیشه آب با دمای (30 تا 35 درجه) را به غلتک‌های راهنمای بدهید تا از چسبیدن پرز به غلتک جلوگیری شود.
14. پیش شستشو باید هر روز به طور کامل تمیز شود.
15. برای جلوگیری از رنگرزی نایکنواخت، از تمیز کردن مناسب بوبین و گرمایش غیرمستقیم در مخزن آهارگیری اطمینان حاصل کنید.
16. غلتک های پایین در مخزن پرزسوزی باید هر روز به طور کامل تمیز شوند تا عمر بلبرینگ کربن کروی افزایش یابد.
17. همیشه از پیمانه های روغن Osthoff روی غلتک های فشار دهنده استفاده کنید تا عمر بلبرینگ ها را افزایش دهد.