تاریخچه ریسندگی ایرجت
در ابتدا ریسندگی رینگ و نخ رینگ اختراع شد، بعد از آن ریسندگی مدرن مانند اپن اند و بعد از آن ایر جت اختراع گردیدند، که هدف ریسندگی مدرن افزایش سرعت تولید، کاهش ضایعات، کاهش مصرف انرژی و بهینه کردن کیفیت نخ بود. در این مقاله قصد داریم ریسندگی جت هوا را بررسی کنیم.
معنی جت
در صنعت نساجی سه تا جت داریم، 1. ریسندگی جت، 2. جت رنگرزی ، 3. جت در تکسچرایزینگ برای تولید نخ مینگل ، شاید سوال باید کلمه ” جت ” از کجا آمده است. جت در علم مکانیک سیالات که ما دانشجویان رشته نساجی در دانشگاه خواندیم به معنی جریانی است که از تخلیه سیال از درون یک روزنه، به فضای آزاد ناشی می‌شود.
در نظر داشته باشید که هواپیمای جت، موتور جت هیچ ربطی به جتی که در بالا به آن اشاره کرده‌ایم ندارد. 🙂 🤪🤪
مقایسه انواع سیستم ریسندگی
Production Efficiency: Vortex > Air-Jet > Open-End > Compact > Ring
Yarn Quality: Compact ≈ Ring > Vortex > Air-Jet > Open-End
Yarn Strength: Compact > Ring > Vortex > Air-Jet > Open-End
Cost & Automation: Open-End > Air-Jet > Vortex > Compact > Ring
تاریخچه سیستم ریسندگی جت هوا
سیستم ریسندگی ایرجت اولین بار در سال ۱۹۸۲ میلادی توسط شرکت موراتا (Murata) در کشور ژاپن اختراع و ارائه شد. MJS 801 و MVS 810 اولین ماشین های ریسندگی جت هوایی بودند که به بازار عرضه شدند. در طول چند دهه اخیر این فناوری پیشرفت قابل ملاحظه ای داشته و جایگاه خاص خود را در صنعت ریسندگی جهان پیدا کرده است. یکی از تفاوت های تکنولوژیکی بسیار مهم دستگاه ریسندگی ایرجت نسبت به سایر تکنیک های ریسندگی، سرعت بالاتر آن است. به صورت عملی، ماشین های ایرجت امروزی به سرعت تولید ۴۵۰ متر بر دقیقه نیز رسیده اند، در نتیجه این دستگاه ها قابلیت تولید بسیار بالایی خواهند داشت و هزینه تولید نخ را کاهش چشم گیری خواهند داد.
اصول کلی ریسندگی ایرجت
اساس کار همه ماشین های ایرجت، استفاده از جریان گردابی هوا برای اعمال تاب و تشکیل نخ است. در این دستگاه ها هوا با فشاری مشخص، در تعامل با الیاف بوده و ساختمان نخ را تشکیل می دهد. اصول کار ماشین های ایرجت از لحاظ عملکرد و همچنین قطعات دستگاه، ساده است. در یک نگاه کلی در فرایند جت اسپینینگ به دستگاه فتیله تغذیه می شود و نخ تولیدی مستقیما روی بوبین پیچیده خواهد شد. پس در این سیستم فتیله به نخ تبدیل خواهد شد. ساختمان نخ ایرجت شامل یک بخش مرکزی (core of parallel fibers) است که الیاف در آن کاملا موازی و صاف بوده و یک بخش الیاف دورپیچ (wrapper fibers) که الیاف مرکزی را احاطه کرده و باعث ایجاد استحکام در نخ نهایی می شوند.
بخش های مختلف ریسندگی جت هوا
فرایند ریسندگی الیاف به روش ایرجت از 5 بخش کلی تشکیل می شود که عبارت‌اند از:
1- تغذیه فتیله (Sliver feed)
2- کشش یا نازک سازی توده الیاف (Drawing)
3- جداسازی الیاف دور پیچ (Sepration of wrap fibers)
4- اعمال تاب بوسیله جریان گردابی هوا (twisting with swirl flow)
5- برداشت و پیچش نخ (Take up and winding)
معرفی ماشین آلات ریسندگی ایرجت
امروزه کارخانجات مختلفی در سراسر دنیا به تولید و عرضه ماشین های ریسندگی ایرجت می پردازند. در ادامه ماشین های تولیدی هر شرکت را معرفی خواهیم کرد:
1- شرکت Murata ژاپن
شرکت موراتا اولین ارائه دهنده ماشین های ریسندگی ایرجت در دنیا بود. این شرکت ابتدا ماشین های MJS و سپس ماشین های MVS را به بازار عرضه کرد. ماشین MVS 861 که در کارخانجات ایران هم مورد استفاده قرار می گیرد، دارای ۸۰ واحد تولید است. در این مدل چشمه های تولید تنها در یک سمت دستگاه قرار دارند. در نتیجه اپراتور کاملا به دستگاه اشراف دارد، ساختمان ماشین بسیار ساده و کنترل آن بسیار راحت است. آخرین مدل از ماشین های شرکت موراتا، MVS 871 است. در این دستگاه فتیله از پشت به ماشین تغذیه شده و قسمت برداشت در جلو و پایین ماشین است. درضمن شرکت موراتا در زمینه ساخت دستگاه جوراب‌بافی جزو پیشگامان این صنعت بوده است و یکی از دستگاه‌های جوراب‌بافی دو سیلندر معروف دنیا ساخت این شرکت می‌باشد.
+
2- شرکت Rieter سوئیس
ریتر دومین شرکتی است که پس از موراتا ماشین های ریسندگی ایرجت خود را به بازار عرضه کرد. سری ماشین های ایرجت ریتر از مدل J10 شروع شدند و امروزه آخرین مدل آن‌ها ماشین J26 است که در کارخانه های ریسندگی ایران نیز استفاده می شود. از لحاظ اصول عملکرد، ماشین های ریتر و موراتا شباهت بسیار زیادی دارند. تفاوت های عمده ماشین های شرکت ریتر و موراتا عبارت‌اند از: بهینه سازی و صرفه جویی در فضا به دلیل وجود واحدهای تولیدی در دو سمت ماشین و همچنین تغذیه فتیله از پایین و برداشت نخ از بالا در ماشین ریتر است. یکی از گواهی‌های معروف شرکت ریتر ارائه گواهی نخ کامفور Com4 است.
3- شرکت Saurer سوئیس
گروه تولیدی Saurer در سوئیس، شرکتی است که بر روی ماشین آلات مربوط به ریسندگی الیاف منقطع فعالیت می‌کنند. این شرکت نسل جدید ماشین آلات ایرجت، تحت عنوان Autoairo، را به بازار عرضه کرده است. این سری از ماشین های ریسندگی جت هوا معیارهای جدیدی را برای بهره وری، اتوماسیون و کارایی در ریسندگی ارائه می دهند و بسیار مقرون به صرفه هستند. همچنین دارای واحدهای تولیدی مستقل و هوشمندی یکپارچه هستند.
+
مزایای استفاده از سیستم ریسندگی ایرجت
نخ های ایرجت به واسطه روش تولید خاص و ساختمان متفاوتشان مزایای زیادی دارند. برخی از مزایای این محصولات عبارت‌اند از:
+ تولید نخ های کاربردی و شیک
+ سرعت بالاتر ماشین آلات نسبت به سایر روش های ریسندگی
+ تجهیزات ساده تر و امکان کنترل بیشتر
+ صرفه جویی در فضا، نیروی کار و انرژی مصرفی
+ تولید نخ‌هایی با پرزینگی کمتر و ظاهر یکنواخت تر، به دلیل وجود الیاف دور پیچ در ساختمان نخ
+ تولید محصولاتی با مقاومت بیشتر در برابر پرزدهی و سایش
+ میزان جذب رطوبت بالا در نخ های تولیدی
+ آبرفتگی کمتر و ثبات شستشویی بالا
محدودیت های ایرجت
سیستم ریسندگی ایرجت برای تولید نخ هایی که درصد الیاف کوتاه زیادی دارند، مانند پنبه، مناسب نیست و تنها برای تولید نخ از الیاف با طول بلند و یکنواخت مناسب است. از طرفی استفاده از روش ریسندگی جت هوا برای تولید نخ های ضخیم با نمره بالاتر نیز مناسب نیست. همچنین در فرایند ریسندگی نخ به روش جت اسپینینگ، بوجود آمدن کوچک ترین نوسانی در جریان هوای دستگاه، باعث عدم تشکیل نخ خواهد شد. بنابراین استفاده از الیافی که دارای ضایعات، ناخالصی و ذرات ریز بوده و روزنه‌های هوای ماشین را مسدود می کنند، فرایند ریسندگی را کاملا متوقف می کند. برای حل این مشکل شرکت های مختلف راه حل هایی را ارئه داده اند، به عنوان مثال شرکت موراتا یک نازل هوای کمکی در نزدیکی هالو اسپیندل قرار داده تا در فواصل زمانی مشخص با دمش جریان هوا از تجمع ذرات روی سطح هالو اسپیندل جلوگیری کند. همچنین شرکت ریتر در ماشین های سری J26، یک سیستم افزودن رطوبت به همراه هوا به الیاف را اضافه کرده است که از تجمع ذرات در روزنه ها جلوگیری می کند.
تفاوت سیستم‌های رینگ، اپن اند ، جت هوا
مهم‌ترین تفاوت سرعت‌های تولید دستگاه است، اگر نمره نخ ثابت باشد و با هر سه دستگاه نخ تولید کنیم، اپن اند 10 برابر نخ بیشتری نسبت به رینگ تولید خواهد کرد و سیستم جت هوا 2 برابر سرعت بیشتری نسبت به اپن اند دارد.
