اسیدها و بازهای لوویس (به انگلیسی: Lewis acids and bases) در نظریه اسیدها و بازها به این صورت تعریف می‌شود که مولکولی که بتواند جفت الکترون غیر پیوندی از مولکول دیگری دریافت کند اسید و مولکول دهنده جفت الکترون باز است.این نظریه نخستین بار توسط دانشمند مشهور آمریکایی گیلبرت لوویس و در سال ۱۹۲۳ ارائه شد.
تعریف مختصر:
طبق تعریف اسید لوییس گونه‌ای است که گیرنده الکترون و باز لوییس گونه‌ای است که دهنده الکترون باشد.
اسید لوییس: گونه‌ای که پذیرنده زوج‌الکترون، مانند یک الکترون‌دوست، و دارای اوربیتال با ظرفیت خالی است.
باز لوییس: گونه‌ای که دهنده زوج‌الکترون، مانند هسته دوست، و دارای زوج‌الکترون تنها است.
واکنش بین اسید و باز لوییس به تولید یک پیوند کوئوردینه کووالانسی می‌انجامد. پیوند کوئوردینه کوالانسی نوعی از پیوند کووالانسی است که در آن یکی از اجزای واکنش‌دهنده زوج‌الکترون خود را به جزء دیگر می‌دهد.
جفت الکترون غیرپیوندی چیست؟
در ترکیبات با پیوند کووالانسی، برخی از الکترون ها که در پیوند کووالانسی شرکت ندارند به صورت آزاد در اطراف یک اتم قرار می گیرند که به این الکترون ها جفت الکترون غیر پیوندی(به انگلیسی: Lone pair) گفته می شود.این الکترون ها که در آخرین لایه الکترونی اتم قرار دارند، در پیوند شرکت ندارند، اما دافعه آن روی زاویه پیوندهای ترکیب تاثیر دارد.
